تاریخي شالید او لرغونتوب ته کتنه
د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنې بنسټ د (۱۳۵۹) کال د سلواغې په میاشت کې کېښودل شو، چې د کار په پیل سره د(افغانستان د ژورنالیستانوټولنه) په نامه ونومول شوه.
د نوموړې ټولنې لومړنی ځای هغه ماڼۍ وه کومه چې د(پښو ټولنه) په نامه یادېدله او د افغانستان ملي بانګ ماڼۍ تر څنګ یې موقعت درلود.
په هغه وخت کې چې په افغانستان کې خپلواکو رسنیو او د بیان آزادۍ شتون نه درلود، د ژورنالیستانو ټولنې یوازې د خبریالانو په راټولولو ځان بوخت کړی وو، او د دې تر څنګ یې ځینې حرفوي کړنې پر مخ بوولې، د یو لوی تالار جوړول د ټولنې په اصلي ملکیت کې او د عکاسۍ نندارتون دایمي جوړول د ټولنې د اصلي ماڼۍ تر څنګ دا زمینه برابره کړې وه چې له یوې خوا خبریالانو په ځانګړي ډول انځوروالو خپل آثار نندارې ته وړاندې کول او له همدې لارې به د نوموړو آثارو پلورلو ته زمینه برابرېدله، او له بل لوري د ټولنې له لوی تالار څخه په ګټه اخیستنې سره د ټولنې کاري ناستې، سیمینارونه او حرفوي ناستې مخ پر وړاندې روانې وې.
د افغانستان د ژورنالیستانو د ټولنې له اقداماتو څخه د کړنو په لومړیو کلونوکې دا وو، چې د اعضاوو د شمولیت او غړیتوب او همدارنګه د خبریالانو د آثارو د پلور له لارې په حکومت خپله مالي تکیه کمه کړي. د خلقیانو او پرچمیانو د حکومت پر مهال د خبریالانو، لیکوالانو او هنرمندانوټولنې په حقیقت کې د دولت له لوري بنسټ کېښودل شو او مالي ملاتړ یې کېده.
د مجاهدینو حکومت قدرت ته تر رسیدو وروسته په(۱۳۷۱) کال کې د افغانستان ژورنالیستانو ټولنې همغه وخت پر همغه اصلي ځاي فعالیت کاوه، چې پدې وخت کې د دې ټولنې نوم د( افغانستان ژورنالیستانو اسلامي ټولنه) بدل شو. همدارنګه پدې وخت کې د ټولنې اصلي مالي سرچينې هغه مرستې وې، کومې چې د دولت لخوا تر سره کېدلې. د مجاهدینو د حکومت په بهير کې د ټولنې په کړنو کې کموالی راغلی وو، چې د کړنو د کموالي یو لامل هماغه جنګونه وو کوم چې د کابل په ښار کې روان وو، او بل هم د ټولنې د مشرۍ او اصلي غړو تېښته وه.
د طالبانو له لوري د کابل په نیولو سره د ټولنې عملي کړنې ودرېدې. ټول توکي او آلې اطلاعات اوفرهنګ وزارت ته وسپارل شول د مشرتابه استازي او غړي په کور کېنول شول.
د طالبانو حکومت له نسکورېدو څخه وروسته، په هېواد کې د رسنیو د کار لپاره غوره چاپېریال رامنځ ته شو، د بیان آزادي په اساسي قانون کې تضمین شوه، د دولتي رسنیو ترڅنک خصوصي رسنیو هم په کار پیل وکړ او د ژورنالیستانو ټولنې لپاره د کړنو پراخه زمینه براره شوه.
د طالبانو حکومت له نسکورېدو څخه وروسته ځلېدونکي بدلونونه، په ځانګړي ډول د رسنیو په کړنو کې نه لیدل شوو بدلونونو دا غوښتنه کوله چې د افغانستان د ژورنالیستانو ټولنه په خپل بنسټیز جوړښت او کاري ځانګړنو کې توپیر رامنځ ته کړي.
پر همدې دلیل، د(۱۳۸۱) کال د تلې په میاشت کې په کابل هوټل کې(چې اوس په سرینا هوټل مشهور دی او د ژورنالیستانو ټولنې اصلي ځای ته مخامخ واقع دی) په لنډمهال ډول د ټولنې مشرۍ نوي استازي د مخکښو خبریالانو له مېنځه وټاکل شول، او تصمیم ونیول شو، چې کمیسیون د عمومي ناستې د دایېرېدلو په موخه کار پیل کړي.
په همدې حال کې، د ټولنې ځینې غړي د شته دلایلوپه نسبت د کنفرانس مصوبومنلو، د ټولنې اسنادو او وسایلو د سپارښتنې لپاره نوي مشرتابه ته حاضر نشول. په پایله کې ټولنه او د نوي مشرتابه استازي د خپلو دندو او مسولیتونو په ترسره کولو کې پاتې راغلل.
په (۱۳۸۲) کال نوي کوششونه پیل شول، تر څو نوموړی بنسټ په پښو ودرول شي. يو ځل بیا په خیبر رسټورانټ کې ناسته وشوه، او تصمیم ونیول شو، ترڅود ژورنالیستانو د ټولنې مرکزي عالي شورا د نوي تصمیم په موخه چې په ځانګړي ډول د ټولنې د نوي مشر ټاکل او د عدلیې وزارت د انسجام له ریاست د ټولنې د فعالیت جواز ترلاسه کېدو لپاره د (۱۳۸۲) د سلواغې/۲۲/ مه نېټه راوبلل شي. پدې بلنه کې دوه سوه تنو خبریالانو او د رسنیو کارکوونکو ګډون کړی وو. تر بحثونو او جدي خبرو وروسته د نظر په یووالي سره، پروفیسور سرمحقق دوکتور محمود حبیبي د ټولنې عمومي مشر په توګه وتاکل شو، او څو تنه نور له خبریالانو څخه د مرستیالانو او د مختلفو څانګو رییسان وټاکل شول. پدې وخت کې د ژورنالیستانو ټولنې د پام وړ یو لړ کړنې د علمي اوفرهنګي سیمینارونو دایرول، خبرپاڼو خپرول، د زورنالیستانو له حقونو دفاع، د ژورنالیست اونیزې خپرول او همدارنګه د ولسمشرۍ په سالمو ټاکنوکې په برخه اخیستو سره تر سره کړې. دا هغه وخت وو چې ښاغلي محمود حبیبي د ټولنې ریس د(ملي) کلمې پر نسبت د ژورنالیستانو ټولنې لړ ته په ور زیاتولو وړاندیز وکړ، او د ټولنې د عالي شورا لخوا ومنل شو، د ژورنالیستانوټولنه د نوم لړ له مخې د(د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنه) ونومول شوه. د ټولنې زیاتې هڅې په عدلیې وزارت کې د ثبت او راجستر لپاره خپلو موخو ته ورسېدې، (۱۵۲) شمېره رسمي جواز ۱۳۸۳/۲/۷ نېټه د نوموړي وزارت د ثبت او انسجام ریاست په لاس راووړ، له دې وروسته د ټولنې کړنې د یوه صنفي بنسټ په بڼه په هېواد کې په رسمي توګه پیل شوې.
په همدې وخت کې د اجرایه شورا یو غړی په روا او قانوني دلایلو سره له ټولنې و ایستل شو، مګر دا شخص د یو شمېر نورو په همکارۍ او د وخت د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د مشرتابه سره په اړیکو او همکاري په لرلو سره یوه بله ډله د (افغانستان د ژورنالیستانو او خبیالانو ملي اتحادیې) تر نامه لاندې راټوله کړه، چې دغه بېلوالي د افغانستان د ژورنالیستانو د ملي اتحادیې د کړنو مخه ونه نیوله.
په همدې وخت دوه نور صنفي جوړښتونه د˝ اتحادیه سراسری ژورنالیستان افغانستان̋ او ʺ اتحادیه آزاد خبرنګاران افغانستانʺ په نومونو جوړ شول.
د خبریالانو د صنفي بنسټونو په کړنو کې د همکارۍ لپاره، د رسنیو مسولینو او کارکوونکو د دغه درۍ ګونو بنسټونو د ادغام لپاره هڅې پیل کړې.
بالاخره د ۱۲/۵/۱۳۸۵ په تاریخي ناسته کې د ژورنالیستانو سراسري، ملي او آزادو ټولنود بنسټ اېښودونکو غړو په ګډون، همدارنګه د رسنیو کارکوونکو او خبریالانو چې هېڅ یوه هم له دغه صنفي بنسټونو غړیتوب نه درلودو د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنې د نوې مشرتابه د استازو په توګه وټاکل شول، او په کار یې پيل وکړ، همداشان په نوموړې ناسته کې پرېکړه وشوه چې ډاکټر محمود حبیبي د ټولنې د افتخاري رییس په توګه دغه دندې ته دوام ورکړي.
د افغانستان د ژورنالیستانو د ملي ټولنې د اجرایه شورا غړو د ۱۶/۵/۱۳۸۵ په یوه رسمي ناسته کې د همدې ټولنې د مختلفو څانګو اداري استازي او مسولین وټاکل.
په هېواد کې د سیاسي بدلون له بهیر وروسته، ښاغلی سیدآقا حسین فاضل سانچارکي د دری ګونو اتحادیو په ناسته کې د ژورنالیستانو ملي ټولنې د رییس په توګه ټاکل شوی وو، د ملي متحدې جبهې غړی شو، او د همدغې سیاسي جبهې ویاند وټاکل شو. د افغانستان د ژورنالیستانو ملي اتحادیې اجرایه شورا د ۹/۱۳۸۶ نېټې په ناسته کې د رایو په یووالي عبدالحمید مبارز چې تر دې له مخه د ټولنې سلاکار وو، د رییس په توګه وټاکل شو.
د ۱۳۹۱ کال په لومړیو کې د ژورنالیستانو ټولنه د یو شمېر ننګونو سره مخامخ شوه، چې ټولنه یې د له منځه تلو لور ته بووله.
د ۱۳۹۱ کال په ناسته کې چې د اجرایه شورا غړو او بنسټ اېښودونکو پکې برخه لرله، د مشرتابه د بدلون موضوع رامېنځ ته شوه، چې د حاضرینو له مېنځه فیض الله وارسته حاضر شو چې دا دنده پرغاړه واخلي.
مګر د...... په ناسته کې چې د اجرایه شورا غړو او بنسټ اېښودونکو پکې برخه اخیستې وه، د ټولنې د بنسټ لیک پر اساس، چې په هغه کې د اداري استازي ټاکل د اجرایه شورا له صلاحیتونو بیان شوي دي، محمد فهیم دشتي د اجرایه رییس په توګه او ښاغلی فیض الله وارسته د ټولنې د سلاکار په توګه وټاکل شول، همدارنګه ښاغلی مبارز د رییس په توګه پخپل ځای پاتې شو. اوس مهال د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنه د هېڅ یوه داخلي او خارجي بنسټ مالي ملاتړ له ځان سره نلري، او د عوایدو اصلي برخه یې د غړیتوب هغه حقونه دي کوم چې د ټولنې له غړو څخه اخستل کېږي.
تر اوسه د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنه نده توانېدلې چې خپل اصلي ځای، کوم چې د طالبانو له نسکورېدو وروسته یې یوه برخه د ملي بانګ او بله برخه یې د ولسمشر د ساتونکې ادارې لخوا غضب شوېده بېرته لاس ته راوړي.
