د افغانستان د ژورنالیستانو د ملي اتحادیې بنسټ لیک
د لوی او بښونکي څښتن په نامه
سریزه
د افغانستان د ژورنالیستانو ملي اتحادیه هغه ټولنيز، مسلکي او صنفي بنسټ دی، چې خبریالان، د رسنیو کارکوونکي او د بیان د آزادۍ فعالان یې غړي دي.
دغه اتحادیه د رسنیو او ژورنالیستانو د کټو پر لاره، د بیان آزادۍ پراختیا، اطلاعاتو ته لاس رسی او خبر رسونه، د افغانستان ژورنالیستانو تر مېنځ او همدې ته ورته د بهرنیو ژورنالیستانو سره د اړیکو جوړولو په برخه کې فعالیت کوي. د افغانستان د ژورنالیستانو ملي ټولنه په افغانستان کې د ژورنلیستانو لومړنی صنفي بنسټ دی، په کال ۱۳۵۹ مېنځ ته راغلی او په ۱۴۰۶ شمېره د ۱۳۹۲/ ۵/ ۸ مه نېټه په عدلیې وزارت کې ثبت شوی دی.
لومړی فصل
عمومي حکمونه
لومړۍ ماده: دا بنسټ، د افغانستان د ژورنالیستانو ملي اتحادیې په نوم د هېواد د اساسي قانون د ۳۵ مې مادې، د ټولنیزو سازمانونو د قانون له دویمې مادې او د ټولنیزو رسنیو د قانون له نهمې مادې سره په سمون ثبت او مېنځ ته راغلی دی. د فعالیت جواز درلودونکی او پدې بنسټ لیک کې د(اتحادیه) په نامه ثبت شوی دی.
دوهمه ماده: اتحادیه: یو خپلواک، ټولنیز، غیر سیاسي، غیر انتفاعي او نا دولتي سازمان دی.
درېیمه ماده: اتحادیه په خپلو کړنو او فعالیتونو کې د اساسي قانون حکمونه، د ټولنیزو رسنیو قانون، د ټولنیزو سازمانونو قانون او نور د هېواد نافذ شوي قوانین عملي کوي.
څلورمه ماده: اتحادیه لاندې هدفونه
۱ـ د هېواد د ژورنالیستانو له صنفي حقونو دفاع او ملاتړ.
۲ـ د ژورنالیستانو د مسلکي پوهې کچه لوړول.
۳ـ د هېواد له نافذه قوانینو، حرفوي معیارونو، اخلاقي ارزښتونو او د نړیوال ژورنالېزم د ارزښتونو په چوکاټ کې د بیان او رسنیو له آزادۍ څخه دفاع کوي.
۴ـ د رسنیو او ژورنالیسنانو لخوا د اخلاقي او حرفوي ارزښتونو د عملي کولو په خاطر هڅې.
۵ـ مخکښو ژورنالیستانو ته د جوایېزو ورکول او د هغو ژورنالیستانو لمانځنه او یادونه ـ کوم چې ځانونه یې د آزادي بیان اواطلاعاتوته د لاس رسي په لاره کې له لاسه ورکړي او یا یې هم پدې لاره کې نه هېرېدونکې هڅې کړې دي.
۶ـ د ژورنالېستي پېژندکارتونو ورکول.
دویم فصل
تشکیلاتي جوړښت
شپږمه ماده: عمومي ناسته، په اتحادیه کې د تصمیم نيونې تر ټولو لوی ارګان دی، چې پر دریو کلونو کې یو ځل جلسه جوړوي.
اوومه ماده: عمومي ناسته، د اړتیا په صورت کې د عالي شورا د غړو ټاکنه او د ټولنې د بنسټ لیک د تعدیل صلاحیت لري.
آتمه ماده: عمومي ناسته د عالي شورا په بلنه دایېرېږي.
نهمه ماده: اجرایه شورا موظفه ده، چې د عمومي ناستې د دایېرېدو لپاره ټولې اسنتیاوې برابرې کړي.
لسمه ماده: د اتحادیې اوسنی رییس د عمومي ناستې اداره او مدیریت پر غاړه لري. دعمومي رییس د نه شتون په صورت کې د اجرایه شورا رییس، مسلکي مرستیال یا اداري مرستیال او بغیر له دې یو تن د عالي شورا په انتخاب سره، په لنډ مهال ډول د عمومي رییس تر ټاکل کېدو پورې عمومي ناسته اداره کوي.
یوولسمه ماده: اتحادیه د بنسټ اېښودونکو، غړو، عالي شورا او اجرایه شورا درلودونکې ده.
دوولسمه ماده: عالي شورا د ۷۷ غړو درلودونکې ده، چې له هغوی څخه ۳۴ تنه د عمومي ناستې د حاضرو غړو د اکثریت رایو پر اساس انتخاب کېږي، او ۳۳ تنه د ولایتي دفترونو انتخابي مسوولان او په مستقیمه توګه د ټولنې د عالي شورا غړیتوب لاس ته راوړي.
دیارلسمه ماده: د بنسټ اېښودونکو غړو څخه (۱۰) تنه، چې تراوسه یې د اتحادیې فعال غړیتوب ساتلی دی، په مستقیمه توګه د عالي شورا غړیتوب ترلاسه کوي.
څوارلسمه ماده: په عالي شورا کې د غړیتوب نوماندان، په اشتثنا د هغو غړو، چې په دیارلسمه ماده کې ذکر شویدي، د وړاندوېینې له مخې باید د ټولنیزو رسنیو د قانون د ۳۸ مې مادې(مصوب ۱۵ سرطان ۱۳۸۸) د شرایطو درلودونکی وي.
پینځلسمه ماده: عالي شورا کولای شي، د هېواد له مخکښو څخه هم افتخاري غړي ولري.
شپاړه سمه ماده:
۱ـ د عالي شورا رییس، رییس، مرستیالان او د اجرایه شورا غړي د عالي شورا له مېنځه د پنځوس جمع یو په اکثریت د حاضرو غړو په ناسته کې د درۍ کلنې دورې لپاره ټاکل کېږي.
۲ـ د عالي شورا د ناستې نصاب دوه پر درۍ د شورا د غړو په برخه اخیستو تکمیل کېږي.
اووه لسمه ماده: د عالي شورا شل سلمه چوکۍ د ښځو لپاره ځانګړې کېږي. په هغه صورت کې چې د عالي شورا د دوو تنو نوماندانو رایې مساوي وي، نومانده ښځه ګټونکې حسابیږي.
آته لسمه ماده: که چېرته د عالي شورا یو غړی بنست لیک او د عالي شورا پرېکړې عملي نکړي، د عالي شورا دوه درېیمه په اکثریت خپل غړیتوب له لاسه ورکوي.
نولسمه ماده: د عالي شورا له غړیتوب څخه استعفا اختیاري ده. د استفاع ورکوونکي موقف تر عمومي ناستې پورې په ترتیب هغو چاته سپارل کېږي چې په ټاکنو کې یې ډېره رایه اخیستې وي، او شورا ته یې لاره نه وي موندلې.
شلمه ماده: د ډله ایزې استعفا په صورت کې، د عالي شورا د غړو د یوې درېیمې څخه زیات، دغه شورا کولای شي پدې وخت کې بېړنۍ ناسته راوبولي، تر څو زر تر زره د عالي شورا د غړو ټاکلو لپاره ټاکنې ترسره کړي.
یوویشتمه ماده: اجرایه شورا د خپلو کړنو، فعالیتونو او مالي لګښتونو په اړوند عالي شورا ته ګزارش ورکوونکې ده.
ــ د اجرایه شورا رییس، د یوې درۍ کلنې دورې لپاره ټاکل کېږي او د اتحادیې د ټولو اجرایوي فعالیتونو مسولیت لري.
ــ د اجرایه شورا غړي او مرستیالان د اجرایه څانګو مسعولینو د ضرورت پر اساس د عالي شورا د غړو له مېنځه د درۍ کلنې دورې لپاره انتخابېږي.
دوه ویشتمه ماده: په هغه صورت کې که رییس، مرستیالان او یا هم د اجرایه شورا غړی د عالي شورا بنسټ لیک یا پرېکړه مراعات نکړي باید وایستل شي. د اجرایه شورا دغړي وتلو لپاره د عالي شورا دوه درېیمې رایې ممکنې دي.
درویشتمه ماده: له اجرایه شورا څخه استفا اختیاري ده.
څلور ویشتمه ماده: د یوه یا څو غړو د استفا په صورت کې عالي شورا کولای شي، بدیل یې وټاکي.
پینځه ویشتمه ماده: اجرایه شورا د اداري او تخنیکي کارکوونکو د ګمارلو صلاحیت لري. دا کارکوونکي د لیاقت او رڼو تړون لیکونو پر اساس ګمارل کېږي.
شپږویشتمه ماده: د اجرایه شورا، عالي شورا او فوق العاده جلسو د نوبتي ناستو وخت د یوې ځانګړې کړنلارې له مخې ټاکل کېږي.
دریم فصل
غړیتوب
اووه ویشتمه ماده: د افغانستان هر اوسېدونکی چې مسلکي زده کړې اویا لږترلږه د ژورنالېزم یو کال تجربه لري او په عملي ډول په رسنیزو فعالیتونو کې برخه لري او د اتحادیې بنسټ لیک منونکی وي د اتحادیې غړیتوب په لاس راوړی شي.
آته ویشتمه ماده: د اتحادیې غړیتوب، د غوښتونکي د غوښتنې د څېړنې او د اجرایه رییس له تایید څخه وروسته صورت نیسي، په ولایتونو کې د نویو غړو نیول د ولایتي دفترونو له لوري ترسره کېږي، او وروسته له اداري پړاوونو څخه د دولتي دفترونو په واسطه جذب شوو ژورنالیستانو ته د اتحادیې له مرکزي دفتر څخه د غړیتوب کارتونه صادېریږي.
نهه ویشتمه ماده: د اتحادیې غړي، د اتحادیې د بنسټ لیک په مراعات کولو، د ګډون او غړیتوب د حقونوپه ورکړه مکلف دي. د ګډون او غړیتوب د حقونو کچه د اجرایه شورا له لوري ټاکل کېږي.
څلورم فصل
د غړو حقوق او مکلفیتونه
دېرشمه ماده: غړي د لاندې حقونو درلودونکي دي
۱ـ د ټاکلو حق، ټاکل کېدل، په عمومي ناسته کې ګډون او د وړاندیزونو او نظریاتو ارایه کول.
۲ـ د اتحادیې په ناستو، فرهنګي محفلونو، سیمینارونو، زده کړه ایزو کورسونو، نندارتونونو او نورو ګډو فعالیتونو کې ګډون کول.
یودېرشمه ماده: غړي لاندې مکلفیتونه لري:
۱ـ په اساس نامه کې د لیکل شوو موادو په وخت ترسره کول او د عالي شورا د پرېکړو او مصوبو عملي کول.
۲ـ د ټولیزو رسنیو د کار په ښوالي کې فعاله ونډه اخستل.
۳ـ په دوامداره توګه د ټولنیزو، کلتوري او مسلکي مهارتونود پوهاوي د کچې لوړول.
۴ـ په ټولنیزو او مسلکي چارو کې د ځلېدو لپارهاند او هڅه.
۵ـ له ژورنالیستانو سره په مسلکي ډول مرسته او له دوی سره د تجربو شریکول.
۶ـ د رسنیو قانون، اخلاقي معیارونو، حرفه یي معیارونو او د ژورنایزم د نړیوالو ارزښتونو مراعاتول.
پنځم فصل
مالي سرچینې
دوه دېرشمه ماده: د ټولنې مالي اړخ له لاندې سرچینو څخه تمویل کېږي
۱ـ د ګډون حق
۲- د غړیتوب حق
۳ـ د حقیقي او حکمي کسانو مرسته بې له قید او شرط څخه.
۴ـ د ملي او نړیوالو مرسته کوونکو بنسټونو، مالي مرسته بې له قید او شرط څخه.
دریدېرشمه ماده: اجرایه رییس، مالي او اداري مسوولین د مالي چارو صلاحیت لري، کوم چې د عالي شورا په یوه ځانګړي طرزالعمل تصویب شوي، دوی اړ دي چې عالۍ شورا ته شفاف حساب ورکړي.
شپږم فصل
جزایي حکمونه
څلوردېرشمه ماده: که چېرې د ټولنې غړي د بنسټلیک له حکمونو، حرفه یي معیارونو، د ژورنالیزم له نافذه قوانینو او اخلاقي معیارونو څخه سرغړونه وکړي، لاندې جزایي موارد پرې عملي کېږي.
۱ـ نصحت
۲ـ ګواښ
۳ـ د غړیتوب ځنډ
۴ـ ایستل
پنځه دېرشمه ماده: د څلور دېرشمې مادې لومړۍ او دوهمه فقره، د تشکیلاتو د رییس په غوښتنه او د اجرایه رییس په منظورۍ او همدارنګه درېیمه او څلورمه فقره د تشکیلاتو د رییس په غوښتنه او د اجرایه شورا د اکثریت غړو په تصویب سره عملي کېږي.
اووم فصل
وروستني حکمونه
شپږدېرشمه ماده: ټولنه د خپل ځانګړي نښان، ټاپې او بیرغ درلودونکې ده.
اووه دېرشمه ماده:
۱ـ د ټولنې مرکزي دفتر په کابل ښار کې موقعت لري او خپل ولایتي دفترونه د خپلو مالي امکاناتو په اساس جوړ او تقویه کوي.
۲ـ د ولایتي دفترونو رییسان او اجرایه غړي، د دوې کلنې دورې لپاره، د ټولنې د غړو له لوري ټاکل کېږي.
۳ـ د ولایتي د فترونو مسوولین د ټولنې اجرایه شورا ته په ځواب ویلو مسوول دي.
۴ـ ولایتي دفترونه کولای شي د اړتیا په وخت کې تخنیکي او اداري کارکوونکي وګوماري، د دغه کارکوونکو ګومارنه او امتیازات د اجرایه شورا له لوري مشخص کېږي.
۵ـ د ولایتي شورا د مسوولینو له لوري له بنسټ لیک د سرغړونې په صورت، اجرایه شورا کولای شي د نویو ولایتي مسوولینو د ټاکلو لپاره بېړنۍ ټاکنې ترسره کړي.
آته دېرشمه ماده: اتحادیه د خپل ځانګړي خپرندویه ارګان درلودونکې ده.
نهه دېرشمه ماده: د اتحادیې منحل کېدل، د ټولنیزو جوړښتونو او نورو نافذه قوانینو پر اساس ترسره کېږي.
څلوېښتمه ماده: دغه بنسټ لیک د څلوېښتو مادو درلودونکی دی او د عمومي ناستې له تصویب وروسته د اجرا وړ دی.
( دغه بنسټ لیک د عمومي ناستې په ترځ کې چې د ۱۳۹۲ کال د تلې د میاشتې اوومه نېټه په کابل کې ترسره شوه د رایو په یووالي تصویب شو)
