نگاهي گذرا به پيشينه و پس منظر تاريخي
"اتحاديۀ ملي ژورناليستان افغانستان"
اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان که در آغاز فعالیتش" اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان" خوانده می شد، در دلو (١٣٥٩) اساس گذاری شد.
نخستین مقر این اتحادیه، ساختمانی بود که قبلاً از آن به نام"پشتو تولنه" یاد می شد و در کنار ساختمان مرکزی بانک ملی افغانستان، موقعیت داشت.
در آن زمان که رسانه های آزاد و آزادی بیان در افغانستان وجود نداشت، اتحادیۀ ژورنالیستان، تنها به گرد هم آوردن خبرنگاران می پرداخت و در کنار آن برخی فعالیت های دیگر حرفه یی را به پیش می برد. ساخت یک نمایشگاه دایمی عکاسی در کنار ساختمان اصلی اتحادیه و ساخت یا تالار بزرگ در محوطۀ اصلی ملکیت این اتحادیه، زمینه را فراهم ساخته بود تا از یک سو، خبرنگاران، به ویژه عکاسان، آثار خود را به نمایش بگذارند و از آن طریق زمینۀ فروش آن نیز میسر شود و از سوی دیگر با استفاده از تالار بزرگ اتحادیه، جلسات کاری اتحادیه و سیمینار ها و نشست های حرفه یی برگزار شود.
یکی از اقدامات دیگر اتحادیه ژورنالیستان در سال های نخست فعالیت این بود تا با گرد آوری حق الشمول و حق العضویت از اعضای خود واز سویی با فروش آثار خبرنگاران،وابسته گی مالی خود به دولت را کاهش دهد. در سال های حکومت های احزاب خلق و پرچم، اتحادیه های ژورنالیستان، نویسنده گان و هنرمندان، در واقع از سوی دولت اساس گذاری شده و تمویل مالی می شدند.
پس از به قدرت رسیدن حکومت مجاهدین در سال(١٣٧١)، اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان هنوز هم در همان مقر اصلی فعالیت می کرد. در این زمان نام اتحادیه به" اتحادیۀ اسلامی ژورنالیستان افغانستان" مبدل شد. در این زمان نیز منبع مالی اصلی اتحادیه، کمک هایی بود که از سوی دولت انجام می شد. در دوران حکومت مجاهدین، فعالیت اتحادیه کاهش یافته بود. جنگ هایی که در شهر کابل ادامه داشت، یکی از عوامل این کاهش فعالیت بود و فرار تعداد زیادی از اعضای رهبری و اصلی اتحادیه، نیز مزید بر علت شده بود.
با اشغال کابل از سوی طالبان، فعالیت اتحادیه به طور عملی متوقف بود. تمام وسایل ولوازم آن به وزارت اطلاعات وفرهنگ سپرده شده و هیاُت رهبری واعضای آن متواری ویا خانه نشین گردیدند.
پس از سرنگونی طالبان ، در حالی که فضای بهتری برای کار رسانه یی در کشور ایجاد شد، آزادی بیان در قانون اساسی تضیمن گردید و در کنار رسانه های دولتی رسانه های خصوصی، آغاز به فعالیت کرد زمینۀ فعالیت های گسترده برای اتحادیۀ ژورنالستان، فراهم گردید.
تحولات شتابندۀ بعد از سرنگونی طالبان، به ویژه تحولات بی سابقه در عرصۀ کار رسانه یی ایجاب می کرد که اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان، تغیراتی را در ساختار تشکیلاتی و شیوه های کاری خود به وجود بیاورد.
به همین دلیل، در ماه میزان(١٣٨١) طی نشستی در هوتل کابل(که حالا به هوتل سرینا مشهور است و درست در مقابل مقر اصلی اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان قرار دارد) هیئت جدید رهبری اتحادیه به طور موقت از میان ژورنالیستان نخبۀ کشور بر گزیده شده و تصمیم گرفته شد که کمیسیونی برای برگزاری مجمع عمومی یا کنگرۀ اتحادیه، به کار آغاز کند.
با این حال برخی از اعضای اتحادیه بنا به دلایلی حاضر به پذیرش مصوبات کنفرانس و تحویلدهی اسناد و وسایل اتحادیه به رهبری جدید نشدند. در نتیجه اتحادیه و هیٲت رهبری جدید نیز قادر به انجام وظایف و انجام مسٶولیت های خود نگردید.
در سال(١٣٨٢) کوشش های مجددی صورت گرفت تا این نهاد صنفی ژورنالیستان تقویت گردد. بار دیگر، نشستی در رستورانت خیبر برگزار شد و تصمیم گرفته شد تا فراخوان شورای عالی مرکزی اتحادیـــــۀ ژورنالیسـتان به تاریــخ /٢٢/دلو (١٣٨٢) به منظور تصمیم گیری مجدد درخصوص تعیین رییس اتحادیه و به دست آوردن جواز فعالیت اتحادیه از ریاست انسجام وزارت عدلیه ، صادر گردید. در پی این فراخوان حدود دو صد تن از ژورنالیستان و دست اندر کاران رسانه ها گرد هم آمده ، پس از بحث ها و صحبت های جدی سر انجام، با اجماع نظر ٬ پروفیسور سر محقق دوکتورمحمود حبیبی ٬ را به حیث رییس عمومی اتحادیه انتخاب کردند وچندتن دیگر از ژورنالستان با عناوین معاونین و رٶسای بخش های مختلف کاری اتحادیه تعین گردیدند. درین مقطع اتحادیۀ ژورنالیستان یک سلسله فعالیت های محسوس در عرصه برگزاری کنفرانس های علمی وفرهنگی ٬ نشراعلامیه ها٬دفاع از حقوق ژورنالیستان و نشر هفته نامۀ ژورنالیست و نیز سهم گیری در پروسۀ برگزاری سالم انتخابات ریاست جمهوری انجام داد. درهمین زمان بود که آقای محمود حبیبی رییس اتحادیه پیشنهادی را مبنی برافزودن کلمه "ملی"بر عنوان اتحادیه ژورنالیستان ارائه کرد که طرف پذیرش شورای عالی مرکز اتحادیه قرارگرفت و اتحادیۀ ژورنالیستان به نام و عنوان "اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان" مسما گردید. تلاش های فشرده اتحادیه برای ثبت و راجستر شدن آن در وزارت عدلیه به ثمررسیده و جواز رسمی نمــبر (١٥٢)مورخ ٧/٢/ ١٣٨٣ از سوی ریاست ثبت و انسجام آن وزارت صادر گردید و از آن به بعد فعالیت اتحادیه به صورت یک نهاد صنفی درکشور بار دیگر به صورت رسمی، آغاز گردید.
در همین دوران یکی از اعضای شورای اجرائیه، به دلایل مشروع و قانونی از اتحادیه اخراج شد؛ اما این فرد با همکاری تعداد دیگری وبا مراجعه به مقامات وقت وزارت اطلاعات و فرهنگ و جلب حمايت آن ها حلقه اى را تحت نام اتحاديۀ ملى ژورناليستان و خبر نگاران جمع كرد. با این حال ، این انشعاب، مانع فعالیت های اتحاديۀ ملى ژورناليستان افغانستان نشد.
در همین دوران نهاد های صنفی دیگری با نام های "اتحادیۀ سراسری ژورنالیستان افغانستان" و اتحادیۀ آزاد خبرنگاران افغانستان" نیز ایجاد شدند.
برای هماهنگی در فعالیت های نهاد های صنفی خبرنگاری، جمعی از مسؤولان و دست اندر کاران رسانه ها، تلاش هایی را برای ادغام این سه نهاد آغاز کردند.
سر انجام در جلسۀ تاریخى ١٢/٥/١٣٨٥با اشتراك اعضاى موسس اتحاديه هاى آزاد،سراسرى و ملى ژورنالیستان و هم چنان تعدادی از ژورنالیستان و دست اندر کاران رسانه ها که در هیچ کدام از این نهاد های صنفی عضویت نداشتند، هیئت رهبری جدید اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان انتخاب گریده و آغاز به کار کردند. در این نشست همچنان فیصله شد که دوکتور محمود حبیبی، به عنوان رییس افتخاری اتحادیه، کماکان به حمایت معنویش از اتحادیه دوام دهد.
اعضاي شوراي اجراييۀ اتحاديۀ ملي ژورناليستان افغانستان به تاریخ 1٦/٥/١٣٨٥در نشست رسمي ،هيا ت اداري ومسؤو لان بخش هاي مختلف اتحاديه را انتخاب نمودند.
پس از آن که در جریان تحولات سیاسی در کشور، آقای سید آقا حسین فاضل سانچارکی که در نشست سه اتحادیه به عنوان رییس اتحادیۀ ملی ژورنالیستان انتخاب شده بود، به عضویت جبهۀ متحد ملی در آمد و سخنگوی آن جبلۀ سیاسی شد، شورای اجراییۀ اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان در نشست مورخ / /قوس/١٣٨٦ به اتفاق آرا، عبدالحمید مبارز را که تا آن زمان مشاور اتحادیه بود، به عنوان رییس برگزید.
در اوایل سال ١٣٩١، اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان با چالش هایی رو به رو شد که اتحادیه را به سوی انحلال به پیش می برد.
در نشست مورخ / /١٣٩١ درحاليكه شماری از اعضای شورای اجراییه و موسسان در آن شرکت داشتند، مسالۀ ت تغییر رهبری ، به میان آمد که در میان اعضای حاضر تنها آقاي فيض ﷲ وارسته حاضر گرديد كه این سمت را بر دوش گیرد.
اما در نشست مورخ که اکثریت اعضای شورای آارائیه و موسسان در آن شرکت داشتند، بر مبنای اساس نامۀ اتحادیه که در آن تعیین هیئت اداری از صلاحیت های شورای اجراییه است، محمد فهیم دشتی به عنوان رییس اجرایی و فیض الله وارسته به عنوان مشاور اتحادیه انتخاب گردیدند و آقای مبارز همچنان در رأس اتحادیه باقی ماند. اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان در حال حاضر حمایت مالی هیچ نهاد داخلی و بین الملی را با خود ندارد و منبع اصلی عواید آن حق العضویت هاییست که از سوی اعضای آن پرداخته می شود.
با این حال هنوز اتحادیۀ ملی ژورنالیستان افغانستان نتواسته است مقر اصلی خود را که در سال های نخست پس از سرنگونی طالبان، بخشی از آن از سوی بانک ملی و بخشی دیگر از سوی ادارۀ محافظت از رییس جمهور، غضب شده، دوباره به دست بیاورد.
